Odpowiedź:
Spór na kontynencie rozgrywał się głównie między Francją a imperium Habsburgów. Na sytuację w Europie istotny wpływ miała także Turcja, podbijająca tereny zarówno na Bliskim Wschodzie, jak i w Europie. Władztwo Habsburgów było olbrzymim tworem europejskim. Wkrótce doszły olbrzymie posiadłości amerykańskie i Filipiny. Podwaliny pod potęgę Habsburgów położył cesarz Maksymilian I, działający zgodnie z (nomen omen) maksymą: "Niechaj inni prowadzą wojny, ty, szczęśliwa Austrio, żeń się". Jakoż arcyksiążąt i arcyksiężniczek na wydaniu Habsburgom nie brakowało. W wyniku udanych mariaży w ręce dynastów z Wiednia weszła południowa Burgundia, Niderlandy, Hiszpania i południowe Włochy. Uwieńczeniem, lecz nie końcem zdobyczy, była korona cesarska dla wnuka Maksymiliana - Karola (Karol V cesarz, 1519-1556). Następnie władztwo Habsburgów po śmierci Ludwika Jagiellończyka wzbogaciło się o koronę Czech i Węgier. Karol V był człowiekiem z pogranicza epok, z jednej strony miał zrozumienie dla nowych idei, z drugiej żywe były w nim pragnienia cesarza ze średniowiecza - budowa ponadnarodowej monarchii uniwersalnej. W szesnastym stuleciu nie było to już jednak możliwe. Italia, mimo że była właściwie tylko pojęciem geograficznym, nadal stanowiła centrum Europy. Zdobycie półwyspu stanowiło gwarancję dominacji na kontynencie. Summa summarum państewka północnowłoskie były wciąż ekonomiczną potęgą, a przez Morze Śródziemne nadal biegły główne szlaki handlowe. We Florencji przerobem wełny zajmowało się aż trzydzieści tysięcy robotników, zatrudnionych w dwóch wielkich manufakturach. Jeszcze w połowie szesnastego wieku do Wenecji sprowadzano prawie milion trzysta tysięcy funtów pieprzu rocznie, czyli niemal połowę importu europejskiego. Wenecja liczyła 140 tys. Mieszkańców (dla porównania Kraków, stolica olbrzymiego państwa polsko-litewskiego - najwyżej 12 tys.). Ta bajeczna koniunktura miała jeszcze w tym samym stuleciu ulec kompletnemu załamaniu. Na razie jednak cesarze w dalszym ciągu musieli koronować się w Rzymie, a włoska kultura renesansowa promieniowała na całą Europę. Po wojnie stuletniej Francja okrzepła i nabrała sił. Umocniona została władza królewska, zasłużył się tu szczególnie Ludwik XI, choć jego metody nie są godne naśladowania. W przeciwieństwie do imperium Habsburgów, Francja była krajem jednolitym etnicznie i miała największą liczbę ludności spośród wszystkich państw narodowych (16 mln.). Utrudnieniem były dziedziczone po średniowieczu różnice regionalne. U schyłku XV wieku głównym celem ekspansji Francji stały się Włochy. Ekspansję tę rozpoczął Karol VIII (1494) i wstępnie zakończyła się ona opanowaniem Italii północnej.