Odpowiedź:
1. Tadeusz w rozmowie z Sędzią wyznaje swoje rozterki miłosne: kocha Zosię, ale obawia się, że nie będzie mógł jej poślubić. Decyduje się wstąpić do wojska. Tę rozmowę podsłuchuje Telimena i zarzuca Tadeuszowi zdradę. Podstępnie prosi go jeszcze o ostatnie ciepłe słówko, które miałoby osłodzić jej gorycz rozstania.
2. Proponuję mu związek.
3. Odpowiada ,, Kochajmy się, ale tak z osobna". Postanawia się utopić.
w pokoju sędziego
1. W tym czasie Sędzia rozmawiał z księdzem Robakiem i ten wyznał, iż nazywa się Jacek Soplica. Witali się rzewnie z bratem i płakali z tego spotkania. Widział ich Tadeusz, kiedy przyszedł życzyć wujowi dobrej nocy. Robak wyjawia, iż szlachta wszczyna wrzawę, że jeszcze nie czas na powstanie, a Hrabia jest w Dobrzynie.