Sposoby wytwarzania ATP w komórkach żywych
Reszta fosforanowa jest przenoszona ze związku ufosforylowanego na adenozynodifosforan (ADP) i tworzy się cząsteczka ATP. Reakcja fosforylacji substratowej nie wymaga obecności tlenu. Fosforylacja substratowa zachodzi np. w mięśniach szkieletowych. Donorem reszty fosforanowej jest fosfokreatyna, a enzymem katalizującym reakcję jest kinaza kreatynowa.
- Przy udziale gradientu protonowego
Gradient protonowy powstaje na skutek różnicy stężeń protonów po dwóch stronach błony biologicznej. Powstaje on przy udziale kompleksów białkowych pomp protonowych. Powstały gradient protonowy napędza inny kompleks białkowy syntazę ATP, która przeprowadza reakcje syntezy ATP z ADP i nieorganicznego fosforanu Pi.
Procesy wykorzystujące gradient protonowy to proces fosforylacji oksydacyjnej w wewnętrznej błonie mitochondrialnej komórek eukariotycznych, a także podczas fazy jasnej fotosyntezy, gdzie wykorzystywany jest gradient protonowy w poprzek błon tylakoidów w chloroplastach.
Funkcje ATP w komórkach żywych
ATP jest istotnym nośnikiem energii chemicznej zużywanej w procesach metabolicznych komórki. Energia zmagazynowana w jego wysokoenergetycznych wiązaniach umożliwia ważne procesy komórkowe. Co ciekawe, w ciągu doby każdy z nas syntetyzuje i zużywa ponad 80 kg tego związku.
Dodatkowo jest istotnym koenzymem wielu enzymów.