1.Wyjaśnij pojęcia : a) słowotwórstwo - ..................................................................................................... b) przyrostek - ............................................................................................................ 2. Podaj znaczenie słownikowe wyrazów : a) dom - ...................................................................................................................... b) pisać - .................................................................................................................... 3. Od podanych wyrazów utwórz wskazane części mowy : a) grzeczny : *rzeczownik.................................................................................... *przymiotnik - ................................................................................... *przysłówek - .................................................................................... b) czytać : * czasownik - ..................................................................................... * rzeczownik - ................................................................................... 4. Uzupełnij zdania odpowiednimi wyrazami pochodnymi : a) Janek często kłóci się z kolegami. Janek jest ........................................................................................................... Nie podoba nam się jego ................................................................................... 5. Utwórz pochodne przymiotniki od wyrażeń przyimkowych : a) pod ziemią – przejście .......................................................................................... b) pod Warszawą – miejscowość ............................................................................. c) bez domu – pies .................................................................................................... 6. Od podanych czasowników utwórz po 4 czasowniki pochodne za pomocą różnych formantów : a) szyć - ..................................................................................................................... b) nosić - .................................................................................................................... 7. Dopisz wyrazy podstawowe ( bezokoliczniki) do podanych wyrazów poch odnych : a) przeciek - ............................................................................................................... b) śpiew - .................................................................................................................. c) wykop - .................................................................................................................. 8. Podaj rzeczowniki pochodzące od przymiotników : a) dobry - ................................................................................................................... b) stary - .................................................................................................................... 9. Utwórz nazwy wykonawców czynności : a) poszukiwać - ....................................................................................................... b) ładować - ............................................................................................................ . c) propagować - ...................................................................................................... d) mówić - ............................................................................................................... 10. Od podanych przymiotników utwórz nazwy nosicieli cech : a) zazdrosny - ........................................................................................................... b) skąpy - ................................................................................................................. 11. Od podanych wyrazów utwórz wskazane części mowy: a) mówić (imiesłów przysłówkowy współczesny) : ……………………………… b) mówić ( czasownik dokonany) : ………………………………………………. c) mówić ( imiesłów przymiotnikowy czynny) : …………………………………. d) mówić ( rzeczownik) : …………………………………………………………. 12. Uzupełnij tabelkę: Wyraz pochodny Znaczenie wyrazu pochodnego Wyraz podstawowy Myszka Mała mysz Przyjaciel To, czym się suszy 13. Utwórz skróty od podanych wyrazów i wyrażeń : a) lekarz medycyny - .................................................................................................. b) dyrektor - ............................................................................................................... c) i tak dalej - ............................................................................................................. d) numer - ............................................................................................................... 14. Podaj nazwy mieszkańców ( rodzaj żeński i męski) : Małopolska : …………………………., ………………………………………….. Białoruś : …………………………….., …………………………………………..

Odpowiedź:

Wyjaśnienie:

zad. 3

wpisujemy:

1. watching

2. going, going

3. to charge

4. to leave

5. to use

6. getting

to enjoy + czasownik z -ing, np.

I enjoy reading books.

(bardzo coś lubić, cieszyć się czymś)

to prefer + rzeczownik/ czasownik z -ing + to + rzeczownik/ czasownik z -ing, np.

I prefer milk to water.

She prefers running to swimming.

(woleć coś od czegoś)

to prefer + bezokolicznik + rather than + bezokolicznik bez "to", np.

I prefer to run rather than swim.

(woleć coś od czegoś)

to forget + bezokolicznik, np.

I forget to water my plants.

(zapominać coś zrobić)

to learn + bezokolicznik, np.

He learns to drive.

(uczyć się coś robić)

to decide + bezokolicznik

I decided to buy a new car.

(zdecydować się coś zrobić)

can't stand + czasownik z -ing/ rzeczownik, np.

I can't stand walking.

I can't stand the noise.

(nie znosić czegoś)

Odpowiedź:

Typ liryki

Wiersz Jarosława Marka Rymkiewicza Ogród w Milanówku, koniec listopada jest przykładem liryki pośredniej. Podmiot liryczny nie ujawnia swojej tożsamości, ale biorąc pod uwagę wszystkie wiersze zamieszczone w tomiku Zachód słońca w Milanówku, możemy stwierdzić, że jest to przede wszystkim obserwator ogrodu w Milanówku, czymkolwiek ten ogród jest. Być może jest to także poeta, który w całym tym tomie zastanawia się nad kwestiami życia, śmierci, przemijania, upływu czasu, fenomenu albo braku fenomenu Boga. Wszystko to robi w takt muzyki.

Sensy utworu

W Posłowiu do zbioru Rymkiewicza Ryszard Przybylski napisał: „Biada temu, kto pomyśli, że ten ogród rozpościera się w rzeczywistym Milanówku”. Milanówek jest tutaj miejscem absolutnie przypadkowym, sam ogród stanowi mikrokosmos, jakiś teren wyizolowany z rzeczywistości, bardzo realny i namacalny, a jednocześnie senny i całkowicie nierealny. Ryszard Przybylski zwraca uwagę, że poza obrębem ogrodu w zasadzie nic nie ma. Są tylko jakieś laski, piaski, kolejka, trochę śmieci. Jak pisze Joanna Dębińska-Pawelec w tekście Danse moriendi. O muzyczno-tanatologicznych aspektach później twórczości lirycznej Jarosława Marka Rymkiewicza, w przestrzeni ogrodu, rozumianej jako locus amoenus (miejsce przyjemne) znajduje się poeta i tylko on dostrzega to, czego nikt inny dostrzec nie może. W tej przestrzeni ogrodu wnika on w tajemnicę śmierci. Bo też wiersz Ogród w Milanówku, koniec listopada mówi o śmierci. Już sama pora roku, czyli listopad, wskazuje na, zgodnie z toposem czterech pór roku, czas zamierania. Zima zresztą jest personifikowana. Podmiot mówi, że idzie przez ogród i nazywa ją „królową w szarych szatach”. Wraz z zimą rozpoczyna się śmierć – wokół królowej krąży czarny gawron, od starożytności kojarzony z śmiercią. Kiedy idzie zima, płaczą myszy, ponieważ nie wiedzą, czy zobaczą jeszcze świat. Potem podmiot liryczny mówi już wprost o konaniu myszy i jeży, których jęków nikt nie słyszy. Zima kojarzona jest także z ciemnością, którą zapowiada nadejście grudnia.

Trzykrotnie w tekście pojawia się zdanie: „Kosmos jest jak Vivaldi”, które odnosi się do natury i włoskiego kompozytora. Vivaldi kojarzony jest tutaj z twórcą Czterech pór roku i muzyki na swój sposób doskonałej, harmonijnej, idealnej. Taka też jest natura – uporządkowana, harmonijna i nieustannie się odradzająca. Gdyby odtwarzać nieustannie cztery koncerty skrzypcowe Vivaldiego, mielibyśmy właśnie dokładnie do czynienia z naturą, która rodzi się i umiera. Oprócz tego Vivaldi porównywany jest do Boga:

„Vivaldi jak Bóg który sam sobie się przyśnił

W mirabelkach i w rdeście w czarnych listkach wiśni”.

Podmiot liryczny porównuje więc świat natury znany z Czterech pór roku Vivaldiego, świat nieustannie rodzący się i umierający, do snu Boga o… Bogu. Można powiedzieć, że Bóg śni o samym sobie. Tak więc Bóg jest synonimem kosmosu i natury. Podmiot liryczny mówi przez to, że Bóg i natura tworzą pewną jedność. Na dodatek podmiot liryczny podkreśla: „Kosmos jest jak Vivaldi i nie ma tam Boga”, a potem dodaje: „Bóg który jest gdzie indziej który gdzieś się chowa”. Wniosek nasuwa się sam: Nie ma Boga w ogrodzie w Milanówku. Nie oznacza to jednak, że nie ma Go w ogóle. Bóg jest poza tym ogrodem i, przypomnijmy, śni o samym sobie. Można powiedzieć, że Bóg przygląda się temu, co dzieje się w ogrodzie w Milanówku i w kolejnych elementach natury i świata rozpoznaje siebie.

Ostatni dystych, który brzmi:

„Wielki kosmos muzyka z wielkiego milczenia

Śnieg pada pozbawiony wszelkie go znaczenia”

zwraca uwagę na milczenie Boga. W ogrodzie bowiem słychać wiele dźwięków, np. zimę, która gra na rożku lub rekorderze, jęki zwierząt, ale jest to muzyka, która pochodzi z wielkiego milczenia Boga. To tak, jakby Bóg stworzył świat i, milcząc, mu się przyglądał. Padający śnieg nie ma najmniejszego znaczenia, ponieważ za chwilę w ogrodzie w Milanówku śnieg się roztopi i będzie wiosna, a w następnym roku w listopadzie znów przez ogród przejdzie królowa zima. W ten sposób koło się zamknie, a czas dopełni.

Autorka opisuje wkroczenie Armii Czerwonej do Lwowa, który tym samym jako polskie miasto stanął w obliczu okupacji radzieckiej. Szerzyła się komunistyczna propaganda, a z komunikatów radiowych mieszkańcy Lwowa dowiedzieli się, że Lwów stał się stolicą Zachodniej Ukrainy, która wchodzi do rodziny szczęśliwych narodów Związku Radzieckiego. Wkrótce rozpoczęły się wystąpienia przeciwko własności prywatnej, zajęto pałac Gołuchowskich, gdzie bolszewicy utworzyli swoją „centralę”. Rozpoczęło się bezmyślne niszczenie, rabunek i pierwsze mordy na właścicielach ziemskich.