Odpowiedź:
Artykuł 30 daje wyraz szczególnemu uznaniu zasady godności człowieka. Nie jest to jedyne konstytucyjne odniesienie do tej zasady, bo już wstęp wzywa wszystkich stosujących konstytucję do tego, „aby czynili to, dbając o zachowanie przyrodzonej godności człowieka (...)”, a art. 233 ust. 1 dodatkowo podkreśla rangę godności człowieka, w sposób bezwzględny zakazując jej ograniczania w razie wprowadzenia nadzwyczajnego stanu państwowego. Artykuł 30 wskazuje najpierw (zdanie pierwsze) rangę zasady godności jako – z jednej strony – łącznika pomiędzy prawem naturalnym a prawem stanowionym, a z drugiej – jako aksjologicznej podstawy i przesłanki całego porządku konstytucyjnego. Następnie zaś (zdanie drugie) wskazuje normatywny charakter zasady godności, nakładając na władze publiczne obowiązek jej poszanowania i ochrony przed wszelkimi naruszeniami.
Artykuł 31 zawiera trzy zespoły norm: pierwszy (ust. 1 i 2 ) formułuje ogólną zasadę wolności (rozumianej przede wszystkim jako swoboda decydowania o własnym postępowaniu), drugi (ust. 2 zdanie pierwsze – ) nadaje prawom wolnościom i prawom konstytucyjnym wymiar horyzontalny, trzeci (ust. 3 ) wyznacza granice ingerencji władz publicznych w sferę konstytucyjnych wolności i praw.
Istotą unormowania, zawartego w art. 31 ust. 3, jest wyznaczenie granic ingerencji władzy publicznej w sferę wolności i praw konstytucyjnych poprzez ogólne określenie przesłanek, których spełnienie jest konieczne do wprowadzania ograniczeń praw i wolności jednostki. Przy jego redagowaniu nawiązano zwłaszcza do sformułowań EKPC – efektem było wpisanie do polskiej konstytucji „klasycznej już dzisiaj formuły ograniczeń praw i wolności jednostki, składającej się z trzech części”. Owe trzy elementy (części), to: ustalenie przesłanki formalnej (wymóg ustawowej formy ograniczeń , określenie przesłanek materialnych (poprzez specyfikację pojęcia „interesu publicznego” ; wskazanie maksymalnych granic dla wprowadzania ograniczeń (nakaz szanowania zasady proporcjonalności – oraz zakaz naruszania „istoty” praw i wolności . Unormowanie art. 31 ust. 3 ma charakter lex generalis, więc odnosi się do wszystkich konstytucyjnych wolności i praw, niezależnie od tego, czy przepisy szczegółowe odrębnie określają przesłanki ograniczania danego prawa i wolności.
Ograniczenia w zakresie korzystania z praw i wolności mogą być wprowadzane ustawowo tylko wówczas, gdy są konieczne w demokratycznym państwie w celu:
a) zapewnienia jego bezpieczeństwa (stąd ograniczenia te są dopuszczalne w pewnych granicach w przypadku wprowadzenia stanów nadzwyczajnych) lub porządku publicznego,
b)
ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej,
c) ochrony wolności i praw innych osób.
Generalną zasadą w tej dziedzinie, wyraźnie przez Konstytucję podkreśloną, jest to, iż wymienione ograniczenia nie mogą naruszać istoty wolności i praw. Konstytucja, ustanawiając tę ważną zasadę dotyczącą wolności, jednocześnie określa jej gwarancje i granice oraz warunki stosowania niezbędnych jej ograniczeń.
Wyjaśnienie: