Odpowiedź:
WYRAZ PODSTAWOWY to wyraz, od którego tworzone są inne wyrazy.
REKLAMA
WYRAZ POCHODNY to wyraz utworzony od wyrazu podstawowego.
pisać - pisarstwo, dom - domownik, biegać - bieżnia, cukier - cukierniczka
SŁOWOTWÓRSTWO to nauka, która zajmuje się budową wyrazów pochodnych, ich relacjami formalnymi i znaczeniowymi z wyrazami podstawowymi oraz wyjaśnia pochodzenie wyrazów.
Wyraz pochodny może być wyrazem podstawowym dla innych wyrazów.
mówić - mówca - mównica
Rzeczowniki tworzone są od innych rzeczowników, przymiotników albo od czasowników. Przymiotniki powstają od innych przymiotników, rzeczowników albo czasowników. Czasowniki zaś tworzymy od innych czasowników, rzeczowników albo przymiotników.
Wyraz pochodny może być tworzony także od wyrażenia przyimkowego.
REKLAMA
po południu - popołudniówka, pod brodą - podbródek
Wyrazu pochodny składa się z całości albo części wyrazu podstawowego, czyli TEMATU, który jest nazywany PODSTAWĄ SŁOWOTWÓRCZĄ, do której dołączany jest FORMANT.
nos - nosowy, pion - pionowy, rower - rowerek
Podstawa słowotwórcza zwykle różni się od wyrazu podstawowego - pojawiają się oboczne samogłoski albo spółgłoski.
gęś : gąska (ę:ą), koza : kózka (o:ó)
Wyrazy podstawowe, których nie można podzielić słowotwórczo, są nazywane WYRAZAMI NIEPODZIELNYMI SŁOWOTWÓRCZO, w odmiennych formach wyodrębniamy tylko temat i końcówkę. FORMANT występuje:
po podstawie słowotwórczej jako przyrostek,
przed podstawą słowotwórczą jako przedrostek, zwykle w czasownikach dokonanych, które tworzone są od czasowników niedokonanych, tworzą też stopień najwyższy przymiotników oraz przysłówków.
RDZEŃ to najmniejsza podstawa słowotwórcza w temacie niepodzielnego słowotwórczo wyrazu. Jest składnikiem wszystkich wyrazów pochodnych, nazywanych POKREWNYMI. Grupa wyrazów pokrewnych wraz z podstawą tworzy RODZINĘ WYRAZÓW.
klucz - kluczowy - klucznik
Wyrazy pochodne mogą zawierać odmienne postacie rdzenia, które różnicowane są przez oboczności samogłoskowe i spółgłoskowe - RDZEŃ OBOCZNY.
pięść : piąstka (ę:ą), koło : kółko (o:ó)
Wyraz pochodny, który powstał z dwóch wyrazów podstawowych, jest nazywany WYRAZEM ZŁOŻONYM. Wyróżniamy:
złożenia - w tych wyrazach podstawy słowotwórcze łączy zazwyczaj cząstką -o- lub -i- (grotołaz),
zrosty - w tych wyrazach podstawy słowotwórcze nie są łączone dodatkowymi cząstkami (Wielkanoc),
zestawienia - te wyrazy pisane są osobną, lecz stanowią nazwę jednej rzeczy (maszyna do pisania).
SKRÓTOWCE
Są tworzone ze skróconych nazw urzędów, instytucji, stowarzyszeń, przedsiębiorstw, organizacji oraz od wyrazów pospolitych. Skrótowce pozwalają na zwięzłe budowanie wypowiedzi.
Wyjaśnienie:
miałem to