Podobieństwa między mitozą i mejozą:
- w obu przypadkach zanika otoczka jądrowa
- w obu przypadkach dochodzi do podziału komórki
- zachodzą w fazie M cyklu komórkowego
- wspólne etapy - profaza, metafaza, anafaza i telofaza
- w obu zachodzi synteza DNA
Mitoza jest rodzajem podziału komórkowego, w którym jedna komórka (macierzysta) dzieli się i wytwarza dwie nowe komórki (potomne), które są identyczne genetycznie. Podczas wzrostu i rozwoju, mitoza zapewnia odpowiednio dużo komórek organizmowi, a przez całe życie organizmu zastępuje stare, zużyte komórki nowymi. Mitoza składa się z czterech podstawowych faz: profazy, metafazy, anafazy i telofazy. Składają się one na kariokinezę, czyli podział jądra komórkowego:
- profaza - kondensacja chromosomów, zaczyna się formować wrzeciono podziałowe, zanik jąderka
- metafaza - chromosomy układają się w szeregu w płytce metafazowej, kinetochory przyłączają się do chromosomów
- anafaza - chromatydy siostrzane oddzielają się jedna od drugiej i są rozciągane ku przeciwległym końcom komórki
- telofaza - rozpad wrzeciona podziałowego, powstają dwa nowe jądra komórkowe, odwtorzenie otoczki jądrowej, dekondensacja chromosomów
Na początku telofazy dochodzi do procesu cytokinezy, czyli podziału cytoplazmy. W komórkach zwierzęcych rozpoczyna się od stworzenia pierścienia kurczliwego, który podczas kurczenia się stopniowo rozdziela cytoplazmy komórki macierzystej i komórki potomnej. Zachodzi również mejozie.
W mejozie komórka przechodzi przez podobne etapy jak w mitozie, jest jednak ona bardziej skomplikowana:
- dwustopniowy proces podziału - pary homologiczne chromosomów rozdzielają się podczas pierwszej części podziału komórki, nazywanej mejozą I. Chromatydy siostrzane oddzielają się podczas mejozy II.
- z jednej komórki diploidalnej mogą powstać cztery haploidalne komórki.
- zachodzi crossing-over: wymiana fragmentów chromosomów między chromatydami siostrzanymi. Jest to niesamowicie ważny proces, ponieważ jest podstawą zmienności genetycznej.
Mejoza jest również niezwykle ważnym dla gatunku procesem, ponieważ, skoro prowadzi on do powstania komórek haploidalnych, na tej drodze tworzone są gamety. Są to komórki rozrodcze, dzielące się na gamety męskie (plemniki) i żeńskie (komórki jajowe). Połączenie tych dwóch komórek tworzy zygotę, która jest zaczątkiem nowego organizmu.