Przyroda odgrywa ważną rolę w życiu człowieka. Natura sprzyja człowiekowi, jest hojana, dostarcza rozrywek, co pokazuje epopeja „Pan Tadeusz“ Adama Mickiewicza.
1. Przyroda służy człowiekowi, będąc podporządkowana jego potrzebom, hojnie go obdarowuje. W soplicowski sadzie, między drzewami wiśni rosło „zboże, w gatunkach zmieszanych umyślnie:/ Pszenica, kukuruza, bob, jęczmień wąsaty, /Proso, groszek, a nawet krzewiny i kwiaty“.
2. Przyroda obdarowuje również zwierzyną, której bogactwo kryje puszcza „Główna królestwa zwierząt i roślin stolica (...)/ W niej, jak w arce Noego, z wszelkich zwierząt rodu
/ Jedna przynajmniej para chowa się dla płodu./ W samym środku (jak słychać) mają swoje dwory: / Dawny Tur, Żubr i Niedźwiedź, puszcz imperatory (...)"/
3. Natura daje pracę, a za ciężką odarowuje, co widać w Soplicowie. Dobrze uprawiana, ziemia sprawia, że dwór „stodołę miał wielką, i przy niej trzy stogi / Użątku, co pod strzechą zmieścić się nie może;/ Widać, że okolica obfita we zboże…“
4. Przyroda jest również świadkiem codzienności, zabaw i radosnych spotkań. Na przykład „Lipa tak rozrośniona, że pod jej cieniami/ Sto młodzieńców, sto panien szło w taniec parami (...)“, daje rozrywkę - polowania, grzybobranie.
5. Natura daje człowiekowi chwile wytchnienia i odpoczynku, np. czytania romansów jak Telimena:. „Miejsce piękne i ciche: tu się często schrania/ Telimena, zowiąc je Świątynią dumania. (...) / Z głową na dół skłonioną; na dole u głowy,/Błysnął francuskiej książki papier welinowy;“
6. Drzewa byly źródłem inspiracji i natchnieniem dla artystów, tak jak „(...) lipa czarnoleska, na głos Jana czuła,/ Tyle rymów natchnęła!“ czy „(...) dąb gaduła/ Kozackiemu wieszczowi tyle cudów śpiewa!"
7. Natura pozwala człowiekowi upajać się jej pięknem, „cieszyć oko", dlatego poeta tak tęsknił"
„Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych,
Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych;
Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem,
Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem;
Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała,
Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała,
A wszystko przepasane jakby wstęgą, miedzą
Zieloną, na niej z rzadka ciche grusze siedzą.“
8. Przyroda wyznacza rytm pracy człowieka. W Soplicowie praca zaczyna się o poranku, a kończy wraz z zachodem słońca: „Pan świata wie, jak długo pracowac trzeba./ Słońce, Jego robotnik, kiedy znidzie z nieba/ Czas i ziemianowi ustępować z pola.“
9) Przyroda wyznacza rytm dnia. Wschodzące słońce oznacza kolejny budzący się
dzień: „Nad Soplicowem słońce weszło i już padło/ Na strzechy i przez szpary w stodołę się wkradło;“
10. Natura poniekąd wpływa na wydarzenia, np. nie pozwala Moskalom na dotarcie do Soplicowa.