EDB HELP Oceń prawdziwość poniższych zdań. Wybierz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. Udzielając pierwszej pomocy w razie oparzenia, nie wolno: 1. polewać alkoholem miejsca urazu P F 2. smarować oparzeń tłuszczem P F 3. nakłuwać powstałych pęcherzy P F 4. stosować opatrunków na poparzoną twarz P F 5. zrywać lub odklejać przylegającej do ciała odzieży P F 6. polewać oparzonego miejsca wodą P F Wśród podanych sposobów udzielenia pomocy w przypadku wychłodzenia lub odmrożenia wykreśl te, których nie wolno stosować. a. Przenieś poszkodowanego do ciepłego pomieszczenia. b. Zmień przemoczoną odzież na suchą. c. Intensywnie rozgrzewaj poszkodowanego, np. gorącą wodą. d. Podaj do picia ciepły, mocno osłodzony napój. e. Rozcieraj odmrożone miejsca śniegiem. f. Ogrzewaj powierzchnie odmrożone ciepłem własnego ciała. g. Podaj poszkodowanemu do picia napój rozgrzewający, np. alkohol. h. Nałóż na odmrożenie suchy, jałowy opatrunek. i. Opatrunek ciasno przytwierdź bandażem. j. Osobę wychłodzoną okryj kocem lub folią termiczną.

Formy ochrony obszarowej

• parki narodowe,
• rezerwaty przyrody,
• parki krajobrazowe,
• obszary chronionego krajobrazu,
• obszary Natura 2000.

Ochrona obszarowa polega na ochronie cennych przyrodniczo ekosystemów naturalnych, krajobrazów czy siedlisk przyrodniczych.

Parki narodowe to cenne przyrodniczy obszary, który powierzchnia wynosi ponad 1000 hektarów. W Polsce wyróżniamy 23 parki narodowe.

Rezerwaty przyrody to obszary zachowane mało zmienione lub zachowane w stanie naturalnym. Wliczamy tu siedliska roślin, zwierząt czy grzybów.

Park krajobrazowy to obszar chroniony ze względu na walory krajobrazowe oraz wartości przyrodnicze, kulturowe i historyczne.

Obszary chronionego krajobrazu - wyróżniamy 386 takich obszarów (stan na rok 2018).

Obszar Natura 2000 - wyróżnia się obszary ochrony ptaków oraz obszary ochrony siedlisk ptaków.

#SPJ1

Nasiona czereśni są przenoszone przez zwierzęta - zoochoria.

Nasiona klonu są przenoszene przez wiatr - anemochoria.

Cykl Krebsa może być hamowany poprzez:

• niskie stężenie jonów wapnia czy magnezu (które są niezbędne do aktywności 2 enzymów: dehydrogenazy izocytynianu i dehydrogenazy alfa-ketoglutaranu)
• kumulowanie się produktów cyklu Krebsa, czyli bursztynylo-CoA, jabłczanu, NADH czy ATP (w komórkach prokariotycznych syntaza cytrynianowa jest dodatkowo allosterycznie hamowana przez ATP)
• zatrucie komórek arsenem lub rtęcią
• niedobór tiaminy (grupy prostetycznej enzymów: dehydrogenazy pirogronianowej, dehydrogenazy α-ketoglutaranowej i transketolazy).

Cykl Krebsa

Cykl Krebsa zwany też cyklem kwasów trikarboksylowych to cykliczne reakcje biochemiczne zachodzące w macierzy mitochondrialnej w komórkach eukariotycznych i w cytoplazmie komórek prokariotycznych. W wyniku przejścia 1 obrotu cyklu Krebsa z jednej cząsteczki acetylokoenzymu A (acetylo-CoA) otrzymujemy 12 wiązań wysokoenergetycznych.

Główne substraty cyklu Krebsa to:    

• szczawiooctan;
• acetylo-CoA;
• NADᶧ, FAD;
• ADP, P;
• woda

Główne produkty cyklu Krebsa to:

• cytrynian

• NADH, [tex]FADH_2[/tex]

• ATP
• [tex]CO_2[/tex]

W cyklu Krebsa bierze udział 8 enzymów:

• syntaza cytrynianowa;
• akonitaza
• dehydrogenaza izocytrynianowa;
• dehydrogenaza alfa-ketoglutaranu;
• tiokinaza bursztynianowa;
• dehydrogenaza bursztynianowa;
• fumaraza;
• dehydrogenaza jabłczanowa.

Produkty cyklu Krebsa są również początkowymi substratami innych ważnych przemian np. glukoneogenezy, syntezie kwasów tłuszczowych, cyklu ornitonowego.

Tezę o popularności Marii Skłodowskiej-Curie potwierdzają następujące argumenty:

• dwukrotnie zdobyła Nagrodę Nobla z dziedziny chemii i fizyki
• prowadziła rewolucyjne badania nad promieniotwórczością
• odkryła dwa pierwiastki - polon i rad
• studiowała na Sorbonie, gdzie zrobiła licencjat z nauk przyrodniczych
• jako jedna z pierwszych kobiet otrzymała prawo jazdy
• opracowywała nowe metody badawcze z pogranicza chemii i fizyki

Maria Skłodowska-Curie jest jedną z ważniejszych postaci historycznych, ponieważ znacząco zaistniała w dziedzinach, które dotąd były domeną mężczyzn.

Jako pierwsza kobieta została profesorem na uniwersytecie w Sorbonie oraz uzyskała uprawnienia do kierowania pojazdem mechanicznym. Znała kilka języków, była wynalazczynią i jako pierwsza otrzymała dwukrotnie Nagrodę Nobla.

Jej osiągnięcia do dziś budzą podziw.

#SPJ4